گاوآهن برگرداندار برای برگرداندن لایه سطحی خاک (عمق 10 تا 30 سانتی متر) استفاده می شود.
این گاوآهن دارای خیش هایی است که با نفوذ در خاک و هدایت آن بر روی صفحه برگردان موجب زیر و رو شدن بخشی از خاک می شود.
اجزای خیش مطابق شکل زیر است:
گاوآهن برگرداندار به انواع زیر طبقه بندی می شود:
•از لحاظ نحوه عمل: یک‌طرفه و دو طرفه
•از لحاظ اتصال به تراکتور: سوار، نیمه سوار، کشیدنی
•از لحاظ تعداد خیش: یک خیش و چند خیش
گاو آهن برگرداندار یک‌طرفه
گاوآهن یک طرفه تنها خاک را به یک سمت (معمولاً به سمت راست) بر می‌گرداند.
گاوآهن برگرداندار دوطرفه
گاوآهن دو طرفه قابلیت برگردان خاک به دو سمت راست و چپ را دارد.
كارايي اين گاوآهن در مقايسه با نوع يك طرفه بسيار بيشتر مي‌باشد.
اما به دليل قیمت بالا، وزن بالا و همچنين حساسيت سيستم وارونه كننده، در مقايسه با نوع يك طرفه دارای مقبولیت كمتر است.
روش‌هاي اجراي شخم با گاوآهن برگرداندار
1- روش سیستماتیک یا قطعه‌بندي
2- روش دورتادور (گردشی یا محیطی)
3- شخم با گاوآهن دوطرفه
روش قطعه‌بندي یا سیستماتیک
اين روش مخصوص گاوآهن يك طرفه است.
در ابتدا مزرعه به قطعاتي (ترجيها بصورت مضربي از عرض كار دستگاه) تقسيم می‌شود. سپس هر قطعه بطور مجزا و از كناره‌هاي قطعه به سمت مركز، و يا از مركز قطعه زمين به كناره‌هاي آن، شخم زده مي‌شود.
روش ابتدایی را روش شخم جدا كردن و روش دوم را روش شخم سرهم كردن گويند.
در روش جدا كردن يك جوي در مركز و دو پشته در كناره ها ايجاد خواهد شد.
در روش سرهم به ناچار يك پشته در مركز و دو جوي در كناره‌ها خواهيم داشت.
روش دورتادور
•اين روش، شخم توسط گاوآهن يك طرفه صورت مي‌پذيرد و به نام محيطي یا گردشی نيز مرسوم است.
•اين روش هم براي اراضي با شكل هندسي معين و هم براي اراضي با شكل هندسي نامعين مناسب مي‌باشد و به دو حالت اجرا می‌شود.
•در حالت اول، عمليات شخم از يك گوشه زمين آغاز شده و با حركت چرخشي به مركز زمين، شخم خاتمه می‌يابد.
•در حالت دوم، شخم زدن از مركز زمين شروع شده و در كناره‌هاي زمين عمليات شخم خاتمه خواهد يافت.
روش شخم با گاوآهن دوطرفه
اين روش مخصوص گاوآهن دوطرفه مي‌باشد.
در اين حالت نياز به قطعه‌بندي زمين نبوده و عمليات شخم از يك سمت زمين آغاز و پس از اتمام يك مسير رفت، از كنار زمين شخم خورده قبلي مسير برگشت آغاز خواهد شد.
بديهي است كه در مسير برگشت لازم است تا گاوآهن خاك را خلاف جهت مسير رفت منحرف نمايد، لذا قبل از آغاز مسير برگشت بايد با راه‌اندازي سيستم وارونه‌كن، طرف ديگر گاوآهن را استفاده نمود.
اين عمليات در تمامي مسیرهای رفت و برگشت تكرار مي‌شود تا عمليات شخم به اتمام برسد.
با استفاده از گاوآهن دوطرفه، صرفه‌جويي در زمان بعمل می‌آید و جوي و پشته‌هاي متعدد در زمين ايجاد نخواهد شد، بلكه تنها يك جوي در يك سمت زمين و يك پشته در سمت ديگر بوجود خواهد آمد.
منبع: basakco.com
مرجع بیوسیستم ایران مهندسی بیوسیستم,مکانیک بیوسیستم,ماشین های کشاورزی,فناوری پس از برداشت,انرژی های تجدیدپذیر
