وسايل مبارزه با سرما در کشاورزی و باغبانی

در باغبانی، برای مبارزه با سرما و نگهداری گرما و رطوبت خاك برای گياهان بوته‌ای، از خاكپوش یا مالچ (Mulch) استفاده می‌شود كه از نمونه‌های آن می‌توان استفاده از كاه (براِ ی نگهداری توت فرنگی) و يا پلاستيك (برای پيش رس كردن خيار) نام برد. اما به طور كلی در باغبانی، مبارزه با يخبندان و جلوگيری از سرمازدگی گياهان به دو صورت انجام می‌شود.

در يكی ، گرمای محيط نگهداری می‌شود و در ديگری گرما به محيط افزوده می‌شود. نگهداری گرما بدين ترتيب انجام می‌شود كه جذب گرمايی را در روز بالا می‌برند و در شب از هدر رفتن آن جلوگيری می‌كند. اين كار بيشتر به وسيله گذاشتن سرپوش (Hot cap) روی گياهان انجام می‌شود. اين سرپوش‌ها كه از پلاستيك شفاف يا كاغذ‌های موم‌دار ساخته شده‌اند مخروطی شكل بوده، قطر دهانه هر كدامشان 45 تا 50 سانتی‌متر و ارتفاعشان 35 تا 40 سانتی‌متر می‌باشد. روش جديدی كه برای نگهداری گرما به كار می‌رود ايجاد مه مصنوعی است كه حاوی تركيبی است از مواد غير سمی مويان (Surfectant)، تثبيت كننده (Stabilizer) و پروتئينی (مانند ژلاتين) كه در هنگام بروز خطر سرمازدگی، در باغ ايجاد می‌كنند. اين مه چند ساعت پس از بر آمدن آفتاب از بين می‌رود.

افزايش گرما در باغ‌ها (بيشتر برای نواحی مركبات كاری) به وسيله بخاری‌هايی كه پلارباغی ناميده می‌شوند انجام می‌شود. اين بخاری‌ها به طور معمول می‌توانند با انواع سوخت مانند نفت سفيد، گازوئيل، روغن سوخته ماشين و نفت سياه (مازوت) كار كنند. در برخی از باغ‌های بزرگ ميوه، پنكه‌های بزرگی نصب می‌شوند كه با توجه به جهت باد، گرما را دگربار به باغ بر می‌گردانند.

بخاری‌هايی كه دود می‌كنند، با ايجاد لايه‌ای دود بين آتمسفر و باغ از ورود هوای سرد قسمت بالای جو به پايين و خطر سرمازدگی جلوگيری می‌كنند. اما اين شيوه، افزون بر آلوده ساختن هوا، در روز بعد نيز ممكن است به طور كامل از رسيدن انرژی خورشيدی به باغ جلوگيری كند. به طور كلی، استفاده از پلارهای باغی بيشتر برای كشورهايی مناسب است كه اداره هواشناسی آن كشورها بتواند به طور دقيق شب‌های يخبندان را پيش‌بينی كند تا تنها در آن شب‌ها بخاری‌ها روشن شوند، وگرنه، از جنبه‌ اقتصادی روشن كردن بخاری‌ها برای شب‌های متوالی، نمیتواند با صرفه باشد. در ايران، گاهی با سوزاندن لاستيك‌های فرسوده خودروها، از سرمازدگی باغ جلوگيری می‌كنند.

روش‌های ديگری كه برای افزودن گرما به باغ در شب‌هايی كه خطر سرمازدگی وجود دارد به كار می‌روند عبارتند از: آبياری غرقابی، آبياری بارانی و يا استفاده از پنكه‌های بزرگ، روش پنكه‌های بزرگ بر اين اساس است كه چون هوای سرد كه سنگين تر از هوای گرم است در پايين قرار می‌گيرد و هوای گرم كه سبك‌تر است بالا می‌رود، با استفاده از پنكه‌های بزرگ هوا را به جريان انداخته، از تراكم‌ هوای سرد در سطح زمين، كه می‌تواند به درختان آسيب برساند، جلوگيری می‌كنند.